به همین دلیل، باتای به شدت از ارزش‌های سرمایه‌داری بورژوایی (که بر ارزش مبادله و سود تأکید دارد) انتقاد می‌کرد و آن را نوعی «اقتصاد محصور طبقات مرفه» می‌دانست که امکان درک حقیقت هستی را محدود می‌کند. در مقابل، او حتی مفاهیمی چون عشق، دوستی، شعر و عرفان را هم از زاویه اقتصاد عام می‌نگریست؛ یعنی به‌عنوان میدان‌هایی که در آنها نوعی «بخشش» یا صرف انرژی و معنا رخ می‌دهد فارغ از منطق سود و بازگشت.

بینهاکر تصریح می‌کند که اقتصاد واقعی یک سیستم باز و ناپایدار است، نه بسته و پایدار؛ و از همین رو اقتصاددانان کلاسیک حتی به پرسش بنیادی "اقتصاد چگونه پدید آمده است؟" پاسخ قانع‌کننده‌ای ندارند. در مقابل، او ظهور اقتصاد را با نظریه تکامل تبیین می‌کند.

الگویی که بینهاکر برای افزایش نظم و پیچیدگی در اقتصاد معرفی می‌کند، برگرفته از الگوریتم تکامل داروینی است. همان‌طور که در زیست‌شناسی، جهش‌ها و تنوع‌ها پدید می‌آیند و محیط برخی را حفظ و تکثیر می‌کند، در اقتصاد نیز فرایندی مشابه جریان دارد.

بینهاکر نشان می‌دهد چگونه این سه جریان به صورت هم‌افزا باعث رشد شتابان اقتصاد در چند قرن اخیر شده است. مثلاً اختراع موتور بخار (فناوری فیزیکی) در تعامل با ایجاد حقوق مالکیت فکری و شرکت‌های تجاری (نهاد اجتماعی) و مدل جدید کارخانه‌ای (طرح کسب‌وکار) انفجار انقلاب صنعتی را رقم زد.

هرچند نظریه باتای و رویکرد بینهاکر از دو سنت فکری کاملاً متفاوت می‌آیند، هر دو منتقد رویکرد کلاسیک‌اند و هر دو جنبه‌های پویای اقتصاد را که در نظریات قدیم نادیده گرفته می‌شد برجسته می‌کنند. با این حال، تفاوت‌های مهمی میان آن‌ها وجود دارد که باید به دقت بررسی شوند.

هر دو نگاه در تضاد با انسان اقتصادی اتمیزه و خشک نظریه نئوکلاسیک‌اند که تنها در پی بیشینه کردن نفع شخصی لحظه‌ای خویش است. این تصویر غنی‌تر و واقعی‌تر از انسان، یکی از مهم‌ترین دستاوردهای این نظریات است.

این یافته برخلاف نظریه مطلوبیت انتظاری کلاسیک است که فرض می‌کرد ارزش روانی سود و زیان به مقدار پول وابسته است نه جهت آن؛ در حالی‌که واقعیت نشان می‌دهد انسان‌ها زیان را سنگین‌تر از سود هم‌اندازه‌اش احساس می‌کنند. این کشف تبعات عمیقی در سرمایه‌گذاری، بیمه و تمام حوزه‌های تصمیم‌گیری مالی داشته است.

بدین ترتیب اقتصاد رفتاری پل ارتباطی بین زیست‌شناسی فرگشتی، روان‌شناسی و اقتصاد زده است. این دیدگاه به ما یادآور می‌شود که مغز انسان برای محیط عصر حجر طراحی شده، نه برای بازارهای مالی پیچیده قرن بیست‌ویکم.

نتایج صدها آزمایش نشان می‌دهد بیشتر افراد پیشنهادهای کمتر از ۲۰٪ سهم را رد می‌کنند حتی به قیمت از دست دادن پول. احساس بی‌عدالتی و خشم باعث می‌شود آنها از نفع شخصی لحظه‌ای خود بگذرند تا رفتار غیرمنصفانه را مجازات کنند.

ایده اصلی این است که برای فهم واقعی رفتار اقتصادی، باید به سازوکارهای مغزی و نورونال آن نگاه کنیم: هنگام تصمیم‌گیری در مورد ریسک، پاداش، معامله با دیگران و ... چه بخش‌هایی از مغز فعال می‌شوند و چه هورمون‌ها و انتقال‌دهنده‌های عصبی نقش دارند.

به بیان دیگر، برتری سیگنال‌های احساسی (خشم از بی‌انصافی) بر سیگنال‌های منطقی در مغز موجب تصمیم رد کردن شده بود. این نتیجه شواهد مستقیمی به دست داد که هیجانات در سطح عصبی می‌توانند بر رفتار اقتصادی غلبه کنند.

برای مثال، شرکتی مثل تویوتا به خاطر فرهنگ کیفیت و گزارش‌دهی صادقانه ایرادها معروف است؛ سال‌ها طول کشیده تا چنین هنجاری شکل بگیرد که هر کارگری احساس مسؤولیت کند و حتی خط تولید را برای گزارش خطا متوقف کند. نتیجه نهادی آن کیفیت بالاتر محصولات و موفقیت بلندمدت بوده است.

پس از این مرور مفصل بر نظریات گوناگون، این پرسش مطرح می‌شود که این اندیشه‌ها چه کاربرد عملی در زندگی روزمره و عرصه‌های مختلف دارند؟ در این بخش، به کاربست هر یک از این دیدگاه‌ها در چهار سطح فرد، خانواده، جامعه و سازمان می‌پردازیم.

بخش قابل توجهی از زندگی ما در سازمان‌ها (شرکت‌ها، ادارات، تیم‌های کاری) می‌گذرد. مدیریت نوین به شدت تحت تأثیر این دیدگاه‌های بین‌رشته‌ای قرار گرفته است و از آن‌ها برای بهبود عملکرد و رفاه کارکنان استفاده می‌کند.

هم‌چنین در طراحی قراردادهای استخدام، به جای تکیه صرف بر مشوق مالی، از انگیزه‌های درونی و اعتماد هم استفاده می‌کنند، چرا که مطالعات نشان داده فرهنگ سازمان مبتنی بر بی‌اعتمادی و کنترل شدید، بهره‌وری را افت می‌دهد.

در این گفتار، مسیر پرفراز و نشیبی را از غارهای اولیه تا سازمان‌های امروزی پیمودیم؛ از آیین‌های اسراف قبایل بدوی که ژرژ باتای در نظریه اقتصاد عام برجسته کرد، تا الگوریتم‌های تکاملی پیچیده‌ای که اریک بینهاکر در خاستگاه ثروت برای شرح اقتصاد مدرن ارائه داد؛ و از کاستی‌های شناختی ذهن انسان در تحقیقات کاهنمن و تورسکی تا نقش نورون‌ها و هورمون‌ها در تصمیم‌گیری و تأثیر ساختارهای کلان فرهنگی بر سرنوشت اقتصادی ملت‌ها.